El 14 de diciembre de 1906 nace en Donostia Francisco Unzurrunzaga Ugarteburu "Patxi" / 1730eko abenduaren 18an jaio zen Marguerite Brunet Baionan / 1953ko abenduaren 19an hil zen Ricardo Baroja Nessi
Efemerideak: 2001 / 12 / 14 21 El 14 de diciembre de 1906 nace en Donostia Francisco Unzurrunzaga Ugarteburu "Patxi" Fuente: Enciclopedia Auñamendi Impresor y editor de libros de cultura vasca, nace en Donostia el 14 de diciembre de 1906. Trabajó en Zarautz en la Editorial Vasca para luego independizarse fundando, con dos socios más, la Editorial Itxaropena en 1932. La nueva editorial imprimió ya en 1934 Barne muiñetan, de Orixe; Tori nire edontzia, de Zaitegi y Euskalerriko leen gizona, de J.M. de Barandiarán, esta última el nº 1 de la Colección «Egia Sorta», editada por «Beñat Idaztiak». Antes de la guerra salieron de Itxaropena dos de sus socios quedando con la empresa solamente Unzurrunzaga, apoyado con la fundación de la «Colección Zabalkundea» dirigida por Bernardo Estornés Lasa. La guerra de 1936 cortó en seco toda edición vasca, tanto en castellano como en euskara. Fueron días de prueba y de dificultades al instituirse una férrea censura con consecuencias difíciles de prever. Era una durísima censura administrativa. Así y todo, Unzurrunzaga se atrevió en 1946 a publicar Argi Donea, y tres años más tarde, en 1949, Arantzazu, euskal poema, de Salbatore Mitxelena, y Atano III, bere edestia bertsotan, de Basarri. Una enemiga mortal se posaba sobre el impreso en euskara aunque se tratara de tema religioso o deportivo como los ya citados. En 1950 tuvo Unzurrunzaga la osadía de pensar publicar el poema nacional de Orixe, Euskaldunak. Para llevar a cabo la hazaña, Unzurrunzaga y José Arteche visitaron al veraneante asiduo Pedro de Rocamora, Jefe de Propaganda y Turismo del Gobierno de Madrid, amigo de ambos, quien accedió sin darle mayor importancia. Y Euskaldunak se imprimió y repartió (1950) por las librerías con su capítulo Denok Bat donde figura el Zazpirak bat, que, al estar en euskara, pasó desapercibido ya que el libro, con la firma de Rocamora no lo leyó oficialmente nadie. Del mismo año son también el compendio castellano euskara de Euskaldunak de AntonioMaría Labayen, el Alos Torrea, de Etxaide y Basarriren bertso sorta. En 1952 se atreve a fundar la ya histórica colección y entonces sensacional entre el público euskaldun, «Kulixka Sorta». En adelante, siguió publicando, casi en solitario, los pocos libros vascos de la inmediata postguerra. De ahí que, al regresar del exilio en 1958 los hermanos Estornés Lasa, se reanudaran las viejas relaciones iniciándose la «Colección Auñamendi», cubierta bajo el pie de imprenta de la Editorial Itxaropena durante el año 1959. En adelante, figura ya Editorial Auñamendi, cuando el nombre Auñamendi ya era familiar en la oficina de censura. Finalmente comenzó a imprimirse la «Enciclopedia General Ilustrada del País Vasco» no sin contratiempos y peligros. Unzurrunzaga residió siempre en Zarautz hasta jubilarse, pasando entonces, a su nuevo domicilio de Donostia donde murió a los 78 años de edad en 1984. 1730eko abenduaren 18an jaio zen Marguerite Brunet Baionan Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa "La Montansier" deitua, antzerti zuzendari ospetsua izan zen. Rouengo antzokiaren zuzendaritza lortutakoan hainbat talde zuzendu zituen. Le Havreko teatroa eraiki arazi ondoren, Nantes ko eta azkenik Versalles eko antzokien zuzendari izan zen. Versalles ko funtzio batean Maria Antonieta erregina ezagutu zuen eta hark jauregiko ikuskizun guztien ardura bere esku utzi zuen. Iraultza hasi zenean erreinuko ia antzoki guztien zuzendaritzaren monopolioa zuen. 1790 urtean, bere izena zeraman antzokian, Les époux mécontents (Senar emazte haserretuak) eta Le sourd ou l´auberge pleine (Gorra edo alberge betea) lanak eman zituen. 1793 urtean Théâtre de la Republique et des Arts antzoki nazionala zabaldu zuen Parisen, baina salaketa bat medio, espetxeratu egin zuten 1794 arte. 1807an arrakasta handiak izan zituen antzoki berria zabaldu zuen, Théâtre de varietés, alegia. 1820ko uztailaren 13an zendu zen, 90 urte zituela. 1953ko abenduaren 19an hil zen Ricardo Baroja Nessi Iturria: Lur Hiztegi EntziklopedikoaMargolari, grabatzaile eta idazlea. Minas de Río Tinton 1871an jaioa eta Beran zendua 1953an. Serafínen semea eta Píoren anaia, hau baino urtebete zaharragoa. Osasun arazoak zirela eta, ingeniaritza utzi behar izan zuen eta artxibozain ikasketak egin zituen; Teruelen eta Caceresen egin zuen lan. Politikaz arduratuta, 1931n errepublikaren aldeko mitin batetik etxera zihoala begi bat galdu zuen automobil istripu batean. Margolaritzaren alorrean, 1885etik 1936ra zaletasun handiz aritu zen, 1937 1952 bitartean zaletasuna bizibide bilakatu zitzaiolarik. Idazle gisa, kazetaritza, antzertia, eleberrigintza eta saiakera alorretan aritu zen: El cometa, antzerkia, (1915); Fernanda (1920); El pedigree (1926); La nao capitana (1935); Gente del 98 (1952). Grabatuaren eremuan garrantzi handiko lanak egin zituen: akuaforte, litografía eta heliograbatuetan ehundik gora lan. Espainian hainbat sari irabazi zituen. 1927an Madrilgo Arte Grafikoetako Eskolako irakasle izendatu zuten eta Asociación de Artistas Grabadores delakoa haren inguruan sortu zen. Ricardo Baroja lagun talde batez inguratuta. Euskonews & Media 147.zbk (2001/12/14 21) Eusko Ikaskuntzaren Web Orria
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, propioak zein hirugarrenenak. Hautatu nabigatzeko nahiago duzun cookie aukera. Guztiz desaktibatzea ere hauta dezakezu. Cookie batzuk blokeatu nahi badituzu, egin klik "konfigurazioa" aukeran. "Onartzen dut" botoia sakatuz gero, aipatutako cookieak eta gure cookie politika onartzen duzula adierazten ari zara. Sakatu Irakurri gehiago lotura informazio gehiago lortzeko.
