85 Zenbakia 2000-06-30 / 2000-07-07

Efemerideak

El 1 de julio de 1894 nació el musicólogo Casto Inza Arbeo / 1808 urteko uztailak 8an Madrilen hil zen Telesforo Aranzadi eta Unamuno

Efemerideak: 2000 / 6 30/ 7 7 El 1 de julio de 1894 nació el musicólogo Casto Inza Arbeo Fuente: Enciclopedia Auñamendi Jorge de Riezu. Musicólogo navarro nació en Riezu (valle de Yerri), Nafarroa, el 1 de julio de 1894. Ingresa en la orden capuchina y se licencia en Ciencias Exactas en la Universidad de Madrid, dedicándose luego a la docencia (matemáticas en el colegio de Lecároz) desde 1923 a 1936, tarea que alterna con la traducción la «Historia bíblica» de Schuster y Holzammer, y la «Vida de San Francisco de Asís» de O. Englebert. Emigra a la Argentina en 1936, país en el que residirá durante 16 años dedicándose a la enseñanza en Euskal Etxea ( 1936 1949) y a regentar una parroquia en Buenos Aires y Pompeya. Vasquista, de ideas y preocupaciones culturales, había sido denunciado por un vecino que le suscitó su obligatorio. Es autor de varias obras: A Dios por la caridad, en memoria de la madre Teodomira Inza, Buenos Aires. 1944 (110 pp.); Flor de canciones populares vascas, Buenos Aires, 1948. (356 pp.); La balada alemana de Mina en el puente del Bidasoa, «Lecároz», 1953. (4 p.); Vida, obra y semblanza espiritual del Padre José Antonio de Donostia, capuchino. Pamplona, 1956. (71 pp.); El príncipe Luis Luciano Bonaparte. Rev. Príncipe de Viana, 1958. (149 164); Nafarroa ko Euskalkantu zaharrak. Lecároz, 1973; De estas obras destacan, Flor de canciones populares vascas y, Vida, obra y semblanza espiritual del Padre José Antonio de Donostia, capuchino, y la dedicada al P. Donostia. En la primera, Riezu ha bebido en las fuentes del cancionero antiguo como el de F. Michel, el «Tradition du Pays Basque» o revistas y separatas de difícil ubicación por hallarse agotadas las ediciones. En cuanto al origen de las canciones, éstas son en gran parte suletinas o navarras y, en menor medida, laburdinas, guipuzcoanas o vizcaínas. Tras su vuelta de América, se dedica a la docencia, traducción de libros de carácter místico o de filosofía cristiana actual en lengua alemana y aeditar las obras del P. Donostia, amén de su labor de musicólogo desplegada en los títulos ya citados. Reside (1978) en Lecároz (Nav.). En 1985 la Sociedad de Estudios Vascos le hizo un Homenaje. 1808 urteko uztailak 8an Madrilen hil zen Telesforo Aranzadi eta Unamuno Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa Euskal antropologoa. Farmazia ikasketak burutu zituen Madrilen eta 1882an doktoradutza lortu zuen; gero 1889an Natur Zientzietakoa. Bitartean antropologiaz zaletzen hasia zen. Arlo honek haren bizitzaren ardura nagusia beretu zuen, beste eremu askotan lan egin bazuen ere: marrazkigintza, musika, etnologia, paleontologia, etab. 1891. urtean, hogeitamaika urte zituela Parisko Antropologia elkarteak saritu zuen "El pueblo euskalduna" lanarengatik, euskal arrazari buruz ikuspegi antropologikotik egindako lehen ikerlanetakoa, hain zuzen. 1895ean Granadako Unibertsitatearen Farmazia Fakultateko Mineralogia eta Zoologia katedra eskuratu zuen. 1899an Bartzelonako Farmazia Fakultateko Botanika katedra lortu zuen, eta behin behineko egoitza bertan finkatu. 1917an Bartzelonako Unibertsitateak Antropologia katedra ezarri zuen, eta Aranzadi hautagai bakarra izendatu. 1905 urtetik aurrera Euskal Herriko leze, harrespil eta trikuharriak aztertzeari ekin zion. 1917an bera baino hogeitamar urte gazteago zen Jose Migel Barandiaran ezagutu zuen, eta Egurenekin batera Aralarko trikuharriak ikertu zituzten hirurek. Aralarren eta Euskal Herrian barrena egindako lanen lehen emaitzak 1921eko Eusko Folklore urtekaria agerkarian plazaratu ziren europar etnologoen laudorioak bilduz. Hogei urteko azterlanaren bidez antropologi eta paleontologi datu garrantzitsu ugari bildu zuen Aranzadik. Hego Euskal Herri osoan buruturiko bilketa lanez gain, Iberiako penintsulako geografian zehar ere lan asko egin zuen (Kataluina, Sierra Nevada, etab.). Bere indusketa lanak berak bakarrik edota lankide batzuekin Ansoleaga, Eguren, Barandiaran, etab egiten bazituen ere, nabarmentzekoa da Luis de Hoyos Sáinzirakaslearen lankidetza. Antropologia, Etnologia edo Natur Zientzien alorreko elkarte askotako kide izan zen. 1936 urtean bere aurkikunde garrantzitsuenetako bat burutu zuen Euskal Herrian ordura arte inoiz aurkitu zen buruhezur zaharrena , hain zuzen. Itziarren eginiko aurkikunde honek Madeleine Arora arte eraman zuen euskal arrazaren aintzintasuna. Gerra piztutakoan Bartzelonara itzuli zen eta bertan hil zen 85 urterekin. Euskonews & Media 85.zbk (2000 / 6 30 / 7 7) gratuita | Abonnement gratuit | Free subscription Eusko Ikaskuntzaren Web Orria webmaster@euskonews.com http://ikaskuntza.org/cgiBanner/banner.cgi?datos=argia&link=www.argia.com http://ikaskuntza.org/