Efemerideak: 2000 / 4 28 / 5 5 El 1 de mayo de cada año se celebraban los "Juicios de Dios o Desafíos y Desagraviamientos de Estíbaliz" Fuente: Enciclopedia Auñamendi En un privilegio del rey de Navarra, fechado el 962, se hace mención de la cofradía y cofrades de Oca, que más tarde se llamaría Arriaga, y se dice que fue fundada en honor del rey de los cielos y defensa de la cristiandad. Se componía del obispo de Calahorra y su arcediano, ricos hombres, infanzones, caballeros, escuderos y clérigos de la provincia de Alava, y de los dueños y señores alaveses. Se reunían en el campo de Oca, próximo a Arriaga, el día 1 de mayo de cada año. Celebraban una solemne procesión con la imagen de la Virgen de Estíbaliz, llevándola a la ermita de San Juan Bautista, enclavada en el campo de Arriaga. Nombraban 4 alcaldes jueces universales para que gobernasen durante el año siguiente toda la tierra de Alava, y de éstos uno era justicia mayor, el cual se encargaba de dar las sentencias y vivía en la casa de la cofradía, teniendo obligación de trasladarse al otero y somo de Estíbaliz a fallar las causas el día 1 de mayo. Este 1 de mayo de cada año se celebraban los "Juicios de Dios o Desafíos y Desagraviamientos de Estíbaliz". En el Real Privilegio se dice, entre otras cosas: "et más, en quanto a los desafíos et desagraviamentos que han acostumbrado, como fasta aquí, los fagan et puedan facer de aquí adelante somo el otero de Estíbaliz; es a saber: en los días primeros del mes de mayo, después del sol salido fasta el sol entrado, et non desde más adelante, nin primero fasta otro día primero de mayo de otro año, et se puedan hedir los homes unos a otros en razón de sus fechos et agraviamientos cualesquiera día que dicho es de suso fasta sol entrado, de cuerpo a cuerpo, et nenguno los pueda contrallar, fuera aide que no fuedan fogar nin facer tales peleas con fallestenes, nin saetas, nin con otras armas de lanzar, dardos et espadas, et pabesas, etc.". 1831. urteko apirilaren 30ean jaiozen Donostian Indalezio Bizkarrondo Ureña, "Bilintx" Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa Gipuzkoar bertsolari eta idazlea. Zorigaitzeko bizitza izan zuen. Haurra zelarik, lurrera erori eta aurpegia desitxuratuta geratu zitzaion (horretatik zetorkion Donostian ezarri zioten Moko edo Indalezio Moko ezizena). Beranduago zezen batek adarka eraso eta zangoak zulatu zizkion; ondoren aurreztuta zituen 8.000 erreal lapurtu zizkioten. Liberala zen eta Bigarren Karlistadan Donostiako liberalen batailoian sartu zen Bilintx. 1876. urtean karlistek jaurtikitako granada bat bere gelan sartu eta hankak xehakatu zizkion. Sei hilabete oinaze ikaragarriz eman ondoren hil zen 45 urte zituela. XIX. mende erdialdetik aurrera Donostian sortu zen euskal literatura higikundeko euskal poeta gorena izan zen. Hego Euskal Herriko ordura arteko beste poetei ez bezala jakin zuen Bilintxek barne sentimenduei idatzizko egitura ematen. Maitasun iritsi ezinak bideratu zuen Bizkarrondoren amodiozko poesia (1858koak dira lehen poemak) eta beregandik itzuri zebilen edertasunari kantatu zion behin eta berriro. Herri poesiako eta bertsogintzako oinarri sendoak zituen. Ongi baino hobeto jakin zuen Bilintxek umorea eta ironia bizitzaren gazi gozoekin uztartzen eta bizitzak hain ongi tratatu ez zuen gizonaren atsekabeen ondoan, giza bizitzaren garratza zehatz eta leunkiro deskribatu zuen. Bilintxen olerkirik ezagunenak Kontzezirentzat, Zaldi zuriyarena, Pozez ta bildurrak, Juramentuba, Loriak, Potajiarena, Maita nazazu arren, Beti zutzaz pentsatzen, Ja Jai, Zenbait damen esker txarra, Izazu nitzaz kupira,Gaztetan jarriyak dama bati, Biyotz erituba, kanpuan da, Neskatsa bati mutil batek jarriak, Dama ta galaia eta Juana Bixenta Olabe. Euskonews & Media 76.zbk (2000 / 4 28 / 5 5) gratuita | Abonnement gratuit | Free subscription Eusko Ikaskuntzaren Web Orria webmaster@euskonews.com http://ikaskuntza.org/cgiBanner/banner.cgi?datos=bizkaia&link=www.bizkaia.net/bizkaia/Euskara/Foru Aldundia/Kultura/eu cultu.htm http://ikaskuntza.org/
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, propioak zein hirugarrenenak. Hautatu nabigatzeko nahiago duzun cookie aukera. Guztiz desaktibatzea ere hauta dezakezu. Cookie batzuk blokeatu nahi badituzu, egin klik "konfigurazioa" aukeran. "Onartzen dut" botoia sakatuz gero, aipatutako cookieak eta gure cookie politika onartzen duzula adierazten ari zara. Sakatu Irakurri gehiago lotura informazio gehiago lortzeko.