Ahozkolarien aitzindari hamar urte gero Ahozkolarien aitzindari hamar urte gero *Traducción al español del original en euskera Juan Mari Lekuona Hala esan zidan, lehengo neguan, lagun dudan apaiz batek: "Manuel Lekuona gora doan balioa da euskal letretan". Garbi ez nintzen ohartu zer nahi zidan esan horrekin. Udaren erdian, osabari buruz lantxo hau eskatu didatenean, aitortu behar dut, gaia jarri zidala bertsolariei bezala gaurko lan hau nondik nora bideratu asmatzeko. Osaba zenari oraindik bizi zelarik, ageriki aitortzen zitzaion, bera zela euskal oralisten aitzindaria. Bere liburua, Literatura oral vasca, markarritzat jotzen zen herri literaturari buruzko euskal ikaskuntzetan. Gaur egun, berrikuspen baten azpian ikusten ditugu XIX XX. mendeetako maisuek gure kulturaren zimentarri ezarritako teoriak, oinarrizko ikuspegiak, lam hipotesiak, erabilitako, metodologiak. Egungo ikerlariak birraztertzen ari dira Bonaparteren, Azkueren, Barandiaranen eta beste maisuen aportazio ardatzak. Lekuonarekin ere zerbait honelako gertatzea ez da harritzekoa, denboraren joanak, eta batez ere lan baldintzek hobera egiteak, ezinbestekoa dutenez aldaketak ekartzea. Bizitzaren legea dela esan behar. Manuel Lekuonak oraindik ere eusten badio bere maisu irudiari, denbora luzeko arrakasta hau metodologia egokia erabili izanagatik datorkio besteak beste. Campus lana egin zuen, bai berak bakarrik, bai apaizgaiekin batera herri kantuak eta gainerako literatur pieza aukeratuak bilduz. Gero materialaren deskribaketa zehatza egiten du, zenbait testu azterketa maisu lan direlarik gaur egun ere, hala nola kopla zaharren, apain olerkiaren eta bat bateko jardunaren legeak eta teknikak gauzatzerakoan. Beste herriekiko konparaketa legoke hirugarrenik, une hartan ahozkolaritzan agintzen zuten autoreen ikusmolde eta iritziak, batez ere Marcel Jousse renak, gure altxorrari erantsiz eta aplikatuz. Aipatzekoa ere, irakaskuntzan (eskoletan eta mintzalditan) egin zuen lana, eta zer esanik ez bere kreaziopertsonaletan literatur balio hauek maisuki erabili izana. Lan eredugarria orain 60 70 urte Manuel Lekuonak osabete zuena herri literaturaren ikerkuntzan eta garapenean. Gaur egun, asko ugaritu da herri literaturako corpus a: hor daude herri artisten emanaldi eder eta ugariak; hor daude biltzaileen lan eskergak, Antonio Zavala dugularik altxor bikaina mukurutu diguna; hor daude bildumak eta antologiak, asko ugaldu denez liburugintza, diskogintza eta emanaldi artistikoen zabalkunde ikusentzunezkoa. Gaur egu, Unibertsitatea daukagu aitzindari ikerketa monografikoetan, tesi doktoralak lekuko; Unibertsitatea dugu mintegi, ikertzaile berriak trebatu eta maisutzeko, formazio berarizkoa ezezik, espezializazioa bultzatuz herri literaturaren esparruan. Bestalde, gaur egun gero eta jakingarriagoak dira beste herriekin dauzkagun harremanak, dela datozkigun liburu eta idazkien bidez lortuak, dela tradizio berak gordetzen ditugun herrien arteko topaketen bidez sendotuak. gaur, aurrerabidean doa euskarazko herri literatura, denboraren berrikuntzek ekarritako erreten berrien ildotik. Manuel Lekuonak goienean dirau ahozko euskal literaturaren ikerkuntzan, lan zehatza, aukerakoa eta preziagarria egin zuelako. Euskal kulturaren inguruneak aurrera egin ahala, ahozkolaritzan ere gauza berriak datoz teorizazioan eta eginbideetan. Beti da pozgarria belaunaldi berrien emaitza. Baina Manuel Lekuonaren lana herri literaturan, eredugarri da gaur ere. Oraindik gordetzen du, bere atal hoberenetan, bere lehengo distira eta bere maisutasuna. Horrelatsu ulertzen dut gaur, lagun dudan apaizak esanikoa: Manuel Lekuonak toki altuan dirau oraindik euskarazko herri literaturaren ikerkuntzan. Juan Mari Lekuona, irakasle, idazle eta Euskaltzaina
Webgune honek cookieak erabiltzen ditu, propioak zein hirugarrenenak. Hautatu nabigatzeko nahiago duzun cookie aukera. Guztiz desaktibatzea ere hauta dezakezu. Cookie batzuk blokeatu nahi badituzu, egin klik "konfigurazioa" aukeran. "Onartzen dut" botoia sakatuz gero, aipatutako cookieak eta gure cookie politika onartzen duzula adierazten ari zara. Sakatu Irakurri gehiago lotura informazio gehiago lortzeko.
