7 Zenbakia 1998-10-23 / 1998-10-30

Kultur Iritziak

"Hiritarra ez da oso kontziente eta kritikoa zientzia eta teknologiari dagokionez"

AGIRRE, María

Kultur Iritzia "El ciudadano es poco consciente y crítico con la ciencia y la tecnología" María Agirre El día 16 de octubre quedó inaugurado el curso Jakitez organizado por Eusko Ikaskuntza, y ese mismo día, se dio inicio a la sección dedicada a la epistemología y metodología de la ciencia. Las primeras horas las impartió Nicanor Ursua, catedrático de la UPV. Según Nicanor Ursua, en general el ciudadano es poco consciente y crítico con relación al uso de la ciencia y la tecnología en la vida diaria. "Muchos ciudadanos ignoran el conocimiento científico, pues lo consideran irrelevante, aunque para los científicos sea esencial. No obstante, existen temas que conciernen a su vida diaria que creen entender mejor que otros temas más remotos: la medicina cree entender mejor que la física básica". El catedrático en filosofía, subrayó que hoy en día no podríamos vivir sin ciencia, es decir, que la ciencia y la tecnología juegan un papel importante en la sociedad y más en esta sociedad científico tecnológica. "¿Quién está dispuesto a renunciar al coche y al uso de la gasolina en un mundo marcado por la velocidad?. La ciencia y la tecnología configuran nuestra sociedad. Tienen, por tanto, una dimensión social, están cargadas de valores, configuran nuestra propia vida y es necesario un control y evaluación desde una orientación social y humana". Además, recuerda, que si queremos explicar muchos cambios producidos en la sociedad, no cabe duda que tenemos que recurrir a logros científico tecnológicos que han tenido lugar en una situación social, cultural, económica y política determinada. Asimismo, Nicanor Ursua, abogó por la participación ciudadana y abogó que hoy en día entre los managers son frecuentes los conceptos de la participación ciudadana, de responsabilidad, etc. Por otra parte, el catedrático considera importante que seamos críticos, es decir, que analizemos y reflexionemos desde un contexto humano sin perder nunca de vista que el pensamiento, la ciencia y la tecnologíason obras humanas y que cuando nos preguntan por sus métodos tenemos que procurar entender este método como obra humana. "La racionalidad no va unida a la idea de fundamentación, sino a la idea de criticabilidad. Como la decisión a favor del racionalismo crítico es también criticable, es por eso, también racional. Por lo tanto, podemos decir que nada se fundamenta o justifica, todo es crítica". "Hiritarra ez da oso kontziente eta kritikoa zientzia eta teknologiari dagokionez" María Agirre Urriaren 16an eman zitzaion hasiera Eusko Ikaskuntzak antolatu ohi duen Jakitez ikastaroari, eta, egun horretan bertan, Zientziaren Epistemologia eta Metodologiari buruzko sailari ekin zitzaion, EHUko katedraduna den Nicanor Ursuaren eskutik. Ursuaren esanetan, hiritarra oro har ez da oso kontziente eta kritikoa zientziari eta teknologiari eguneroko bizitzan ematen zaion erabilerari dagokionez. "Hiritar askok bazterreratu egiten du ezagutza zientifikoa, garrantzia gutxi ematen dio, nahiz eta zientzialarientzat funtsezkoa izan. Hala ere, badira beren eguneroko bizitzarekin lotuta dauden beste gai batzuk, are ezezagunagoak dituzten beste gai batzuk baino hobeto ulertzen dituztela uste dutenak: medikuntza, oinarrizko fisika baino hobeto ulertzen dutela uste dute". Filosofiako katedradun honen ustez, gaur egun ezingo genuke zientziarik gabe bizi; alegia, zientziak eta teknologiak gizartean duten papera benetan garrantzitsua dela, eta batez ere gizarte zientifiko teknologiko honetan. "Nor dago ibilgailuari eta gasolinari uko egiteko prest, abiadura errege den mundu honetan? Zientziak eta teknologiak taxutu egiten dute gure gizartea. Hortaz, gizartera ere hedatuta daude, balorez josita, geure bizitza bera taxutzen dute, eta beharrezkoa da gizartearen eta gizakiaren alderditik kontrolatu eta ebaluatzea". Gainera, bere esanetan, gizartean eman diren aldaketetako askoren zioa aurkitu nahi izanez gero, zalantzarik gabe lorpen zientifiko teknologikoetara jo beharra dago, gizarte, kultur, ekonomiaeta politika egoera zehatz batean gertatuak izaki. Nicanor Ursua, halaber, hiritarren partehartzearen alde agertu zen, eta adierazi zuen "hiritarren partehartzea", "erantzunkizuna", … eta horrelako kontzeptuak ohikoak direla gaur egun managerren artean. Bestetik, katedradunaren ustez garrantzitsua da gu gerorri ere kritikoak izatea; hau da, giza ikuspegi batetik aztertu eta hausnartu behar dugula, baina pentsamendua, zientzia eta teknologia giza ekintzak direla ahaztu gabe; eta hauek erabiltzen dituzten metodoez galdetzen digutenean, metodo hauek giza ekintza gisa ulertzen saiatu behar dugula. "Razionaltasuna ez doa oinarritzearen ideiari lotuta, kritikagarritasunaren ideiari baizik. Razionaltasun kritikoaren aldeko erabakia kritikagarria ere badenez, horrexegatik razionala ere bada. Beraz, esan dezakegu ez dela ezer oinarritzen edo justifikatzen; guztia kritika baino ez da".