Euskonews Gaztea
Elkarrizketa: Edurne Zapirain Baztarrika. Meategiko langile ohia: Kanpotarrak meategiko etxeetan geratzen ziren lotan, eta herriko jendea, beraien etxeetara joaten zen
Batxilergoko ikaslea
Zer ateratzen zen minetatik? Gehienbat, zilarra eta burdina ateratzen zuten, galena zilarduna izeneko metal batetik. Eztainua bezalako metalak ere ateratzen zituzten minetatik.
Nola eramaten zen handik ateratako materiala?
Gehienbat Arditurritik Pasaiako porturaino joaten zen trenean eramaten zituzten metalak. Baina beste batzutan kamioietan ere eraman ohi zituzten.
Zein lan ezberdin egiten ziren Arditurrin?
Garbiketa, janaria egitea, meategi barruan lanean mineralak bilatzea, mineral horiek erretzea metal ezberdinak lortzeko eta garraioa ziren lan ezberdin horiek.
Nora eramaten ziren mineralak?
Komentura, hau da orain Pasaiako portua den tokira. Gero komentutik barkutan beste edozein tokitara eramango zituzten.
Noiz hasi zinen lanean?
Hemezortzi urterekin hasi nintzen lanean, ordurako erromatarrak joanak ziren aspaldi.
Zenbat urtez egin zenuen lan bertan?
Hemezortzi urtetatik hogeita lau urtetaraino egin nuen lan, hau da, sei urtez egin nituen han.
Zertan egiten zenuen lan?
Bulegoak, ontziak eta langileen logelak garbitu eta oheak egiten nituen...
Oiartzungo jende askok egiten ahal zuen Arditurrin lana?
Bai, Oiartzungo jende asko ginen Arditurrin lan egiten genuenak, eta baita alboko herrietakoak ere.
Langile asko al zeuden minetan lanean?
Bai, jende asko zegoen lanean, bai hemengoak eta baita kanpotarrak ere.
Minetan lanean ibiltzen ziren guztiak kanpotarrak al ziren?
Ez, gehiengoa Oiartzun eta ondoko herrietakoak ziren (Irun eta San Antonetik jende ugari etortzen zen). Beste asko, Galizia, Santander eta abarretik etortzen ziren.
Zenbat orduz egiten zen minetan lan?
Nik zortzi orduz egiten nuen lan eta beste langile guztiak ere gutxi gorabehera zortzi orduz egiten zuten lan.
Nola joaten zinen haraino?
Batzuetan oinez joaten nintzen eta beste batzuetan trena hartzen nuen. Herriko eta herri ondoko jendeak berdin egiten zuen, ez baitziren minetako etxeetan lo egitera geratzen.
Langileek non egiten zuten lo?
Kanpotarrak minetako etxeetan geratzen ziren lotan eta herriko eta herri ondoetako jendea, beraien etxeetara jaisten ziren lotara.
Zenbat emakume zineten lanean?
Bi bakarrik ginen, garbiketaz eta janariaz arduratzen ginenak. Nire izeba Antoni eta biok arduratzen ginen lan horretaz guztiaz. Oso nekagarria zen lan hura.
Zenbat diru irabazten zenuen? Nahikoa al zen bizitza aurrera atera ahal izateko?
Oso gutxi, ez zuen ezertarako ematen. Nik diru hori familia aurrera ateratzeko erabiltzen nuen, bederatzi anai-arreba baikinen.
Meatzariek asko irabazten al zuten?
Esaten zutenez gutxi irabazten zuten, baina nik eta nire izebak baino gehiago bai.
Anekdotarik bai al duzu kontatzeko?
Ni zaharra naiz, eta ez naiz gauza askotaz gogoratzen. Gainera, mutil asko zeuden eta lan hori ez zen brometan ibiltzeko gauza. Gogoratzen dudan gauzetako bat, meatzariak lanean hasi aurretik zelai baten izkina batean elkartzen zirela, eta txorakeriak esaten eta bromak egiten hasten zirela da.
Laburtuz, Arditurri paisaia berezi bat baino gehiago da; mendeetako historia du. Erromatarren garaian zilarra eman zuen, Erdi Aroan burdina (hainbat burdinola izan ziren Arditurri ibaiaren ibilguan) eta duela gutxi arte beste hamaika mineral erauzi izan dira Aiako Harriko malden erraietatik. Edurne Zapirain Baztarrika
Oiartzuarra da Edurne eta Arditurriko meategietan lan egin zuten bi emakumeetako bat.Sei urtez aritu zen bertan. Zortzi orduz egiten zuen lan bertan eta bulegoak, ontziak eta langileen logelak garbitzen zituen. Hango istorioak kontatu dizkigu elkarrizketa honetan.