El alpinista Atxo Apellániz nace el 24 de febrero de 1954
Fuente: Enciclopedia Auñamendi
| |
 |
| Atxo Apellániz. |
Montañero alavés en la élite de los años 80 del
siglo XX, que incorpora a su carrera deportiva el alpinismo técnico y
el himalayismo de dificultad. Nacido el 24 de febrero de 1954.
Hizo cumbre en cinco ochomiles: Cho Oyu en 1985 (repite en 1990), Gasherbrum
II en 1987, Nanga Parbat en 1992, K2 en 1994 y Shisha Pangma Central en 1990.
Al principio de su carrera, recorre prácticamente todas las clásicas
del Pirineo y de la Península junto a Juan Oiarzabal. Intervino en
diversas expediciones del programa “Al filo de lo imposible” para
Televisión Española.
En 1982 intenta el Kangchuntse hasta 7.350 metros con Iñigo Barandiarán,
Oiarzabal, Imanol Ollakindia y Carlos Otxoa. No consigue el Everest (1987),
ni tampoco el Pilar Oeste del Makalu (1989).
Tras hacer cima con Juanjo San Sebastián en el K2 por el espolón
norte, dentro de una expedición de Al filo, fallece de agotamiento
en el descenso a 6.700 metros, el 11 de agosto de 1994.
Ixaka López Mendizábal idazlea 1977ko otsailaren 27an hil zen
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
 |
|
| Ixaka López Mendizábal. Argazkia: armiarma.com |
Gipuzkoako idazle eta argitaratzailea (Tolosa, 1879 - Tolosa, 1977). Filosofiako,
Letretako eta Zuzenbideko ikasketak egin zituen. Eskualzaleen Biltzarra elkartearen
sortzaileetariko bat izan zen 1902an. López Mendizábalen lehen
idazlanak:
Cantabria, la guerra cantábrica y el País Vasco
en tiempos de Augusto (1899),
Fueros de Guipúzcoa (1900),
biak doktoretza tesiak,
Aita Santu amargarren Pio’ren dotriña
laburra (1907),
Manual de conversación castellano-euskera
(1908),
Zenbakiztia (haurrentzako aritmetika, 1913) eta
Diccionario
vasco-castellano (1916), lau argitaraldi izan dituena. Euskaltzaindia sortu
zuen taldeko kide izan zen 1918an, baina ez zen euskaltzain izan.
Umearen
laguna, euskaraz irakurtzeko ikasbidea, argitaratu zuen handik bi urtera.
1925ean
Xabiertxo, haurrek irakurtzeko liburu ospetsua, plazaratu zuen,
eta handik urtebetera
Nekazaritza. Errepublika garaian hainbat ikastola
sortu zuen. Tolosako zinegotzi ere hautatua izan zen EAJ alderdiaren eskutik
(1931), eta EBBko lehendakari izan zen. Garai hartan idatziak dira
Martin
Txilibitu (1931),
¿Quiere vd. hablar en euskera? (1932)
eta
Erleak, beren bizitza eta oiturak (1933) idazlanak. Gerra Zibilaren
garaian, frankistek bere Tolosako liburutegi osoa erre zioten plaza erdian.
Frantziara erbesteratu zen lehenbizi, eta Buenos Airesa gero; hiri horretan
Ekin argitaletxea sortu zuen. Argentinan egon zen garaikoak dira
Otoitzak
(1942),
La Lengua Vasca,
Gramática. Conversación,
Diccionario (1943), Breve Historia del País Vasco (1945), El País
Vasco, descripción general (1946),
Gramática abreviada
(1954) eta
Etimologías de apellidos vascos (1958). 1965ean Euskal
Herrira itzuli zen, eta inprimeria bat zabaldu zuen Tolosan.
Jose Manterola Beldarrain 1884ko otsailaren 29an hil zen Donostian
Iturria: Lur Hiztegi Entziklopedikoa
 |
|
| Jose Manterola Beldarrain. Argazkia: armiarma.com |
Gipuzkoar idazle eta kazetaria (Donostia, 1849 - Donostia,
1884). Hogeita bi urte zituela,
Guía manual geográfico-descriptiva
de la provincia de Guipúzcoa eman zuen argitara. Institutuko katedradun
izan zen 1876 arte. Donostiako Udal Liburutegiko zuzendari ere izan zen. 1877an
hasi zen bere lan nagusia argitara ematen:
Cancionero Vasco, Euskal
Herri guztiko olerki, bertso eta kantuen bilduma; literatura aldetik garrantzitsuagoa
da musika aldetik baino. 1880an argitaratu zuen lan horren laugarren liburukia.
Urte hartan bertan
Euskal Erria aldizkaria sortu zuen. Han idatzi
zuten garai hartako euskal idazle eta euskalari gehienek (J.I. Arana, Arrese
Beitia, E. Azkue, Echegaray, Abbadie, Vinson, Trueba, Otaegi, Adema, Guilbeau...),
euskaraz, frantsesez edo gaztelaniaz. Aldizkari hartan argitaratu zuen Manterolak
Post tenebras spero lucem izeneko poema liriko-dramatikoa: Euskal
Herriak bere foruak galdu eta, nahigabez betea, egunen batean argia ikusiko
duelako itxaropena da gaia. Manterolaren eta
Euskal Erria aldizkariaren
inguruan idazle mugimendu bat (Arzak, Iraola, Artola, S. Baroja, Soroa...)
osatu zen; Donostia ingurua ardatz zutela, euskal literatura bultzatu zuten,
antzerkia batez ere.
