Kontsumitzaileak eta erabiltzaileak
MERKATARITZA ZUZENDARITZA
Traducción al español
Gure eskubideak babesten dituen legediaren arabera, honako hauek dira kontsumitzaile eta erabiltzaile: azken hartzaile izanik, ondasun higigarriak edo higiezinak, produktuak edo zerbitzuak erosten, erabiltzen edo baliatzen dituzten pertsona fisikoak edo juridikoak, edozein herrialdetakoak edo edozein herrialdetan bizi direnak, betiere hornitzailea enpresa profesional bat edo Administrazioa bera izanik, zuzenbide pribatuko erregimenean produktuak hornitzen edo zerbitzuak eskaintzen dituenean.
Azken batean, honako hauek izan gaitezke:
- Kontsumitzailea, produktu bat erosten badugu (esate baterako,
gosaltzeko galleta-kaxa bat erostea)
- Erabiltzailea, zerbitzu bat erabiltzen badugu (adibidez, lanera joateko autobusa hartzea)
Produkzio, merkaturatze edo zerbitzu-eskaintza prozesu batean txertatzen
baldin badugu produktua edo zerbitzua, kasu horretan ez gara ez kontsumitzaile,
ez erabiltzaile.
(AURKIBIDEA)
Euskal Autonomia Erkidegoaren eremuan, kontsumitzaile eta erabiltzaile gisa ditugun oinarrizko eskubideak Eusko Legebiltzarrean onartutako abenduaren 22ko 6/2003 LEGEAn jaso dira, KONTSUMITZAILEEN ETA ERABILTZAILEEN ESTATUTUAn (2003-12-30 EHAA), alegia. Gure eskubideen babeserako, defentsarako eta sustapenerako oinarrizko esparrua osatzen du Estatutu berri horrek. Egungo ekonomia eta gizarte arloko egoerari egokitutako tresna eraginkorra da, Europar Batasuneko kontsumo-politikan, garapen teknologikoan eta merkatuen globalizazioan txertatuta dagoena.
Uko egin ezinezko eskubideak dira, eta eskubide horiek aplikatzetik kanpo geratzeko helburuarekin egiten diren itun guztiak baliogabeak izango dira.
Eskubide horiek honako egoera hauetan BABESTUKO dira LEHENTASUNEZ:
a) Erabilera edo kontsumo arrunt, ohiko eta orokorreko produktuekin edo zerbitzuekin zuzeneko lotura badute.
b) Banaka zein talde gisa desabantaila, mendekotasun edo babesgabetasun egoeran egonik babes berezia behar duten gizataldeei eragiten dietenean.
Kontsumitzaile eta erabiltzaile gisa ditugun oinarrizko eskubideak honako hauek dira:
- Osasunerako eta segurtasunerako eskubidea.
- Gizarte eta ekonomia arloko interesak babesteko eskubidea.
- Babes juridikorako eta kalteen konponketarako eskubidea.
- Informazioa jasotzeko eskubidea.
- Kontsumo-arloan, hezkuntzarako eta prestakuntzarako eskubidea.
- Ordezkaritza, kontsulta eta partaidetzarako eskubidea.
- Hizkuntza-eskubideak.
(AURKIBIDEA)
Osasunerako eta segurtasunerako eskubidea
Produktuak eta zerbitzuak ez dira arriskutsuak izango gure osasunerako eta segurtasunerako, ezta ingurumenerako ere, erabilerako baldintza arruntetan edo aurreikus daitezkeen baldintzetan onartuak diren arriskuak alde batera utzita.
Arrisku horien berri eman behar digute aldez aurretik, argi eta garbi, eta
baliabide egokien bitartez.
(AURKIBIDEA)
Gizarte eta ekonomia arloko interesak babesteko eskubidea
Indarreko legediari jarraiki, kontsumitzaileek eta erabiltzaileek honako hauetarako eskubidea dugu, arlo horiei dagokienez:
· Erosketaren faktura eman diezaguten.
· Aldez aurretik aurrekontua jasotzeko.
· Ondasun bat ematen dugunean konpontzeko edo frogatzeko, gordailua egin izanaren froga-agiria jasotzeko.
· Ondasun iraunkorrei dagokienez, berme-agiria eta jarraibideen eskuliburuak eman diezazkiguten.
· Establezimendu guztietan erreklamazio-orriak izan ditzaten.
· Prezioak eta tarifak jendaurrean eta agerian ikusgai egoteko.
· Etengabe egitekoak diren zerbitzu publikoen hornidura etetea aldez aurretik jakinaraz diezaguten.
· Legez kontrako publizitatea debekatzeko.
· Gehiegizko klausulak kontratazioko baldintza orokorretatik kentzeko.
· Ordezko piezak egongo direla edo zerbitzu tekniko egokia bermatzen ez bada, produktu horiek merkaturatzea debekatzeko.
· Hautatzeko askatasuna murrizten duten salmenta-metodoak kentzeko.
· Prezioan, pisuan edo neurrian zehaztasunik eza eragiten duten ekintzak debekatzeko.
(AURKIBIDEA)
Babes juridikorako eta kalteen konponketarako eskubidea
Babes juridiko eraginkorra jasotzeko eskubidea dugu, ondasunak eta zerbitzuak erostean edo erabiltzean har ditzakegun kalteak konpontzeari eta kalte-galeren ordaina hartzeari dagokionez.
EAEko saltoki, zerbitzu eta jarduera profesional guztiek erreklamazio-orriak izan beharko dituzte gure eskueran.
Administrazio publikoek, kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteekin
lankidetzan, kontsumoaren gaineko gatazkak epaitegitik kanpo ebazteko sistema
gisa, bitartekaritza eta arbitrajea sustatuko dituzte.
(AURKIBIDEA)
Informazioa jasotzeko eskubidea
Informazio egiazkoa, osoa, objektiboa eta ulergarria jasotzeko eskubidea dugu, eskura jartzen dizkiguten ondasunen eta zerbitzuen ezaugarri nagusiei dagokienez; era horretan, hautaketa jakinaren gainean eta arrazoizko eran egin ahal izan dezagun, eta ondasunak eta zerbitzuak segurtasunez eta gogobetetasunez erabil ditzagun.
EAEn informazio-bulegoak daude; bulego horiek titulartasun publikokoak edo kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarte baten menpekoak izan daitezke.
Kontsumitzailearen Europako zentroaren bitartez, kontsumoko
gaietan Europako informazioa eskura dezakegu, Europar Batasunean transakzioak
egitean laguntza izateko.
(AURKIBIDEA)
Kontsumo-arloko heziketarako eta prestakuntzarako eskubidea
Eskubide horren bitartez, honako hauek egin ahal izango ditugu:
· Pertsonaren prestakuntza osoa garatzea eta kontsumo arduratsua bultzatzea.
· Gure eskubideak zein diren eta eskubideez nola baliatu jakitea.
· Ondasunak eta zerbitzuak erabiltzeak eta kontsumitzeak dakartzan arriskuen berri izatea.
· Kontsumitzeko gure jarraibideak egokitzea, baliabideak arrazoizko eran erabiltzera jotzeko, ingurumena zaintzeko eta garapen jasangarria lortzearren.
(AURKIBIDEA)
Ordezkaritza, kontsulta eta partaidetzarako eskubidea
Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteak dira kontsumitzaileen eta erabiltzaileen interesak aldezteko unean ordezkaritza eskaintzeko eta parte-hartzeko bideak.
Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubide edo interesek eraginik izan
dezaketela ikusten den arlo publiko guztietan partaidetza izango dute elkarte
horiek.
(AURKIBIDEA)
Honako eskubide hauek aitortzen dira:
· Ondasun eta zerbitzuei buruzko informazioa euskaraz eta gaztelaniaz jasotzekoa.
· Autonomia Erkidegoaren lurralde-eremuan kokatzen diren enpresa edo establezimenduekin dituzten harremanetan, ofizialak diren bi hizkuntzetako edozein erabiltzekoa.
Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Estatutuaren abenduaren 22ko 6/2003 Legearen
II. Tituluko VII. kapituluan jasotako eskubide horiek arian-arian ezartzea
arautuko du Eusko Jaurlaritzak.
(AURKIBIDEA)
Europar Batasuna, eta kontsumitzaileak eta erabiltzaileak
Europar Batasuna (EB) 25 herrialdek osatzen dute: Alemania, Austria, Belgika, Zipre, Danimarka, Eslovakia, Eslovenia, Espainia, Estonia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Hungaria, Irlanda, Italia, Letonia, Lituania, Luxenburgo, Malta, Herbehereak, Polonia, Portugal, Erresuma Batua, Txekiar Errepublika eta Suedia.
Europar Batasunean garatzen diren politikak Europako Kontseiluaren, Europako Legebiltzarraren eta Batzordearen erabakietan oinarritzen dira.
Europako Batzordeak, hain zuzen, independentzia handia du berari dagozkion eskuduntzak gauzatzeko, interes komunitarioan oinarrituta, eta ezein Estatu-kideren ezein aginduren eraginpean egon gabe. Batzordearen barruan, Osasunerako eta Kontsumitzaileen Babeserako Zuzendaritza Nagusia dago; Zuzendaritza horren helburu nagusia honako hau da: kontsumitzaileen osasunak, segurtasunak eta interes ekonomikoek, eta osasun publikoak babes-maila handia izango dutela bermatzea.
Helburu orokor hori lortzeari begira, lege-arloko eta bestelako
neurriak hartu dira, elkarri lotuak dauden hiru eremu politikotan: kontsumitzaileen
politika, osasun publikoa eta elikadura-segurtasuna. (Iturria: http://europa.eu.int).
(AURKIBIDEA)
