Hiru urte beteko dira aurtengo ekainean Goiena sortzeko lehen hartu-emanei ekin zitzaiela. Arrasate Press eta Arrasate Telebista kudeatzen zituen Arkok (Arrasate Komunikabideak) eta Berrigara astekaria kudeatzen zuen Jardun euskara elkarteak zituzten kezkei erantzun nahian egin ziren lehenengo batzarrak. Bai Arko bai eta Jardun ere bat zetozen tokian tokiko hedabideen egoeraren eta etorkizuneko erronken gaineko diagnostikoan. Premiazkoa ikusten zuten, lankidetzan jardunez, herriko esparrua gaindituko zuten hedabide masiboak bultzatzea. Era berean, ezinbestekoa ikusten zuten hedabideok kudeatzeko enpresa sendoa sortu beharra.

Batetik, ibar osorako telebista bultzatzeko beharra ikusi zuten. Prentsa idatziari dagokionez, ostera, Debagoien osorako euskarri bat sortzea. Alabaina, irratia eta internet edo teknologia berriak ez zituzten baztertu nahi izan. Helburua zen Debagoien osorako euskarazko multimedia egitasmoa bultzatzea.

Enpresa egiturari dagokionez, kooperatibaren formula aukeratu zen, bitariko kooperatiba, hain justu. Euskara elkarteak izango ziren bazkide nagusiak, baina langileak eta udalak ere izango ziren bazkide. Eta atea zabalduko zitzaizkien egitasmoa bultzatzeko eta enpresako bazkide izateko interesa eta borondatea izango zuten enpresa pribatuei ere.

Helburu nagusiak eta enpresa egitura zehaztuta, egitasmoa lantzeari ekin zitzaion. Helburua Debagoien osorako euskarazko hedabideak bultzatzea izanik, eta argi edukita ibarreko euskara elkarteak izango zirela enpresako bazkide nagusiak, lankidetzan landu zen egitasmoa: ibarreko euskara elkarte guztiek hartu zuten parte. Izena aukeratu zen: Goiena. Eta, hainbat eztabaida saio eta batzarren ondoren, 1999ko urte amaierarako prest zegoen Goiena egitasmoa. Euskara elkarteetako bazkideek onartu zuten, udalez udal aurkeztu zen, kooperatibaren estatutuak onartu ziren…, eta 2000ko udan, Goiena Kooperatiba Elkartea erregistratu zen. Egitasmoa onartuta eta enpresa sortuta, asmoak gauzatzeari ekin zitzaion: Arrasate Telebista eta Aretxabaleta Telebista desagertu eta Goiena Telebista sortu zen. Hilabete batzuk geroago, GOIENKARIA sortu zen.

Ibarreko berriak, astero, etxean

Jauzi kualitatibo eta kuantitatibo garrantzitsua izan da GOIENKARIAren sorrera. Debagoiena aitzindari izan da tokian tokiko hedabideei dagokienez. Idatzizkoei dagokienez, Arrasate Press-ek 14 urte egingo ditu aurten; Berrigara-k 11 urte bete berri ditu; Aretxagazeta-k, hor nonbait… Aldizkari horiek oso errotuta daude argitaratzen diren herrietan. Baina eskualde osorako euskara hutsezko idatzizkorik ez da inoiz egon. Izan zen, orain dela urte batzuk, Extra izeneko aldizkaria, elebiduna, kioskoetan saltzen zena eta egunkari izateko bokazioarekin jaio zena. Baina ez zuen askorik iraun.

GOIENKARIA, hortaz, erronka garrantzitsua izan da Goienarentzat. Egun, 21.000 aletik gora banatzen ditu astero etxez etxe, Debagoieneko herri guztietan eta Aramaion.

2000ko abenduaren 1ean jaio zen GOIENKARIA, herri aldizkarien osagarri, haien hutsunea betetzeko asmoz eta, gaztelaniari aurre hartuz, esparru berriak irabazteko asmoz. 2001eko urrian, bestalde, ibarreko herri aldizkariak formatuz eta itxuraz aldatu, denak asteroko martxan ipini —astekariez gain, hamabostekariak eta hilabetekariak ere bazeuden—, eta GOIENKARIAren herrietako edizio bihurtu ziren. Gaur egun, hau da egoera: ibar osoko zortzi herrietan eta Aramaion banatzen den GOIENKARIAren atal komunaren gehigarri gisa, herrietako hiru edizio banatzen dira: Arrasatekoa (Arrasate Press, eta Aramaioko Txirritola), Bergarakoa (Berrigara, Antzuolako Kontuola eta Elgetako Goibekokale) eta Aretxabaletakoa (Aretxagazeta eta Ze barri?, azken hori Eskoriatza eta Leintz Gatzagakoa). Oñatin ez da herriko ediziorik, hala adostu dutelako Goiena Kooperatiba Elkarteak eta Oñatiko Udalak, eta GOIENKARIAren edizio komuna bakarrik banatzen da Oñatin, 24 orrikoa.

Horrela daude gauzak gaur egun, baina orain dela ez hainbeste, 2000ko abenduaren aurretik, egoera bestelakoa zen: ez zegoen Debagoien osorako aldizkaririk eta herri aldizkarien artean bi bakarrik ziren astekariak: Arrasate Press eta Berrigara, hain zuzen ere; Aretxagazeta eta Kontuola hamabostekariak ziren eta Ze Barri? eta Goibekokale, hilabetekariak. Aramaion ez zen herri aldizkaririk. Gainera, aldizkari guztiek ez zuten lantalde profesionalik.

Denbora gutxian gauza asko egin dira, hortaz. Baina ez presaka, astiro, hausnarketa sakonak eginez eta erabakiak aho batez hartuta baizik…, eta aurrez erabakitako estrategiari jarraituta.

Bestalde, hori guztia egiteko, lantalde profesionala osatu, hiru ordezkaritzak (Bergarakoa, Arrasatekoa eta Aretxabaletakoa) sare informatikoz lotu, edukiaren eta diseinuaren gaineko hausnarketa sakona egin, banaketa modua zehaztu, eta abar egin dira.

GOIENKARIAk, herrietako edizio eta guzti, lau hilabete baino ez ditu egin. Harrera ona izan du irakurleen artean, eta kanpoan ere lortu du aitorpena. Horren adibide, orain dela gutxi jaso duen Argia saria, prentsa idatziaren alorrean.

Egunkari itxurakoa

Egunkari itxura dauka GOIENKARIAk: tabloide formatuduna da eta, prentsa paperean, errotatiban inprimatzen da. Baina zergatik da horrelakoa? Arrazoi nagusi bi daude: batetik, prezioa. Askoz ere merkeagoa da horrela egitea eta, paperean aurreztutakoari esker, edukietan, hau da, informazioan irabazten da; beste arrazoia egunkarirako prestaketa bidea egitea da. Prentsa arloaren estrategia zehaztu zuenean, etorkizunean egunkarirako jauzia egiteko azterketa sakona egitea adostu zuen Goienak. Horrela, bada, egunerokorako trantsizioa da GOIENKARIA. Aldizkariak zenbat eta maiztasun txikiagokoak izan, orduan eta eraginkorrago izan daitezkeelako eta zerbitzu informazio hobea eskain dezaketelako. Baina, esan bezala, egunkarirako jauzia egin aurretik, bideragarritasun azterketa egitea adostu zuen Goienak. Azterketa ekonomikoa (publizitatea, finantzaketa modu berriak), edukien azterketa, banaketa modua…

Dagoeneko egina dago bideragarritasun azterketaren lehenengo fasea, azterketa kualitatiboari dagokiona. Julen Aranguren soziologoaren ardurapean egin zen 2001eko udaberrian. Debagoieneko balizko herri egunkariaren gaia aztertzeaz gain, gure ibarrean herri aldizkarigintzak bizi zuen egoerari pultsua hartu guran, eztabaida taldeak antolatu ziren Arrasaten, Bergaran, Oñatin eta Aretxabaletan. Nabarmentzea merezi du azterketa horren ondorioetako bat: herriko aldizkariaren gainean eta GOIENKARIA komuna sortu berriaren gainean galdetzean, Arrasateko, Bergarako eta Aretxabaletako taldeek gehiago baloratu zuten herriko aldizkaria GOIENKARIA baino, baina GOIENKARIAk ere puntuazio altua jaso zuen. Oñatiko taldeak, ostera, puntuazio altuagoa eman zion GOIENKARIAri Oñatiko Kontzejupetik hilabetekariari baino. Horren atzean arrazoi bat baino gehiago egon daitezke, baina, duda barik, arrazoietako bat maiztasuna izan daiteke. Hilabetekaria baino askoz ere eraginkorragoa da astekaria, eta hori baino eraginkorragoa egunkaria. Egunkari irakurleen ohiturak, baina, oso kontuan hartu beharko ditugu egunkarirako jauzia egin aurretik.