Xabier
Iriondo: "EAEko hizkuntza sistema, ofizialtasun bikoitzaren aintzatespen
juridikoan oinarrituta dago, eta hizkuntza biei tratu bera eman beharra
suposatzen du" *Traducción
al español del original en euskera |
María
Agirre |
Xabier Iriondo abokatu eta EHUko irakaslea
EAEko hizkuntza normalkuntzaz aritu zen Jakitez ikastaroaren baitan.
Lehenik eta behin, Iriondok argi utzi nahi izan zuen koofizialtasunean
oinarrituta dagoela Euskal Autonomia Erkidegoko hizkuntza sistema; hau da,
ofizialtasun bikoitzaren aintzatespen juridikoan, kasu honetan espainiera
eta euskararena, eta hizkuntza biei tratu bera eman beharra suposatzen duela.
Gainera, sistema honek botere publiko guztiak lotesten eta eragiten ditu,
bai EAEkoak, bai bertan dauden gainerako administrazio publikoak ere, nahiz
lurralde honetan finkatuta dauden botere judizialeko organuak.
Zehaztasun hau egin ostean, Iriondok Euskararen Erabileraren Normalkuntzarako
Oinarrizko Legea izan zuen aipagai, koofizialtasun sistemaren oinarrietako
bat baita. Aipatu legeko 6. artikuluaren arabera, hiritarrek administrazio
publikoaren aurrean euskara nahiz gaztelera erabiltzeko eskubidea daukate,
eta baita aukeratzen duten hizkuntzan artatuak izatekoa ere. Ondorioz, administrazio
publikoek eskubide hauek bete ahal izateko neurriak hartu behar izan dituzte,
eta zentzu honetan, Eusko Jaurlaritzak zenbait arau onartu ditu azken hamabost
urteotan. Garrantzitsuena, inolako zalantzarik gabe, Hizkuntza Normalkuntzaren
Dekretua izan da, honen bitartez administrazioa hizkuntza eskakizunen bitartez
egokitu da-eta koofizialtasunera. Sistema honekin, administrazio publiko
bakoitzak hizkuntza eskakizun bati atxikita eduki behar dituen lanpostu
kopuruak kalkulatu behar dira, eskakizun hori egiaztatzeko data batekin
batera. Jarraian, administrazio bakoitzak hizkuntza normalkuntzarako plana
landuko du. Lau dira hizkuntza eskakizunak, batetik laura bitartekoak, hizkuntza
trebetasuna txikienetik handienera.
Plan honek ondorio onak izan dituela adierazi zuen Xabier Iriondok. Administrazio
publikoetako 27.336 postuetatik 8.915i ezarri zitzaien hizkuntza eskakizuna.
Horietatik 3.829k jada egiaztatu dute dagokien eskakizuna, 864k dagokiena
baino bat baxuagoa, 207k dagokiena baino bi baxuago, 35ek dagokiena baino
hiru baxuago, eta 1.025ek ez dute inolako eskakizunik egiaztatu. Arazorik
sortu dela ere aitortu zuen, horietako batzuk nahiko irtenbide zailekoak,
hala nola kargu publikoena, hauek ez daudelako planaren menpe. Justizia
administrazioarekin eztabaidarik ere sortu da. |
Xabier
Iriondo: "El sistema lingüístico de la C.A.V. consiste
en el reconocimiento jurídico de una doble oficialidad, y supone
una igualdad de trato para ambas lenguas" *Traducción
al español del original en euskera |
María
Agirre |
El abogado y profesor de la UPV Xabier Iriondo,
habló sobre la normalización lingüística en la
C.A.V. dentro del curso Jakitez.
Antes que nada, Iriondo quiso aclarar, que el sistema lingüístico
del la Comunidad Autonoma Vasca se basa en la cooficialidad. El sistema
de cooficialidad consiste en el reconocimiento jurídico de una doble
oficialidad, en este caso español y euskera, y supone una igualdad
de trato para ambas lenguas. Además subrayó, que dicho sistema
afecta y vincula a todos los poderes públicos, tanto de la C.A.V.,
como restantes administraciones públicas instaladas en ella y a los
órganos del poder judicial residenciados en su territorio.
Después de esta precisión, Iriondo se refirió a
la Ley Básica de Normalización del uso del euskera, ya que
es uno de los instrumentos en los que se basa el sistema de cooficialidad.
El artículo 6 de dicha ley, reconoce a los ciudadanos el derecho
de utilizar tanto el euskera como el castellano ante la administración
pública y el derecho a ser atendido por la misma en la lengua que
elijan. En consecuencia, las administraciones públicas han tenido
que tomar medidas para la satisfacción de tal derecho, y en los últimos
quince años el Gobierno Vasco ha aprobado varias normas en este sentido.
El más importante es sin duda alguna El Decreto de Normalización
Lingüística, ya que por medio del cual la administración
se adecua a la cooficialidad mediante el sistema de los perfiles lingüísticos.
Este sistema consiste en calcular el número de puestos de trabajo
que cada administración pública deberá tener asignado
a un perfil lingüístico, y una fecha para acreditar el perfil.
A continuación, cada una de las administraciones elabora el plan
de normalización lingüística. Los perfiles lingüísticos
son cuatro, numerados del uno al cuatro de menor a mayor destreza lingüística.
Xabier Iriondo consideró, que este plan ha dado satisfactorios
resultados. De los 27.336 puestos de trabajo de las administraciones públicas,
a 8.915 se les estableció perfil. De ellos, 3.829 han acreditado
el perfil correspondiente, 864 un perfil por debajo del correspondiente,
207 dos perfiles por debajo, 35 tres por debajo del correspondiente y 1.025
no han acreditado ningún perfil. También reconoció
que han surgido problemas, alguno de ellos de dificil solución como
la de los cargos públicos ya que no están dichos cargos bajo
el imperio del plan. Asimismo han surgido polémicas con la administración
de justicia. |
|